شیرخشت

شیرخشت یکی از شگفت‌انگیزترین فرآورده‌های طبیعی است که در طب سنتی ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. این ماده شیرین و مغذی که از گیاه گون به دست می‌آید، به عنوان یک ملین طبیعی و تصفیه‌کننده خون شناخته می‌شود. شیرخشت در مناطق کوهستانی ایران، به خصوص در استان‌های کرمان، یزد و اصفهان یافت می‌شود و از دیرباز در درمان بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است.

طبیعت و مزاج در طب سنتی

از دیدگاه حکمای طب سنتی، شیرخشت دارای طبیعتی معتدل مایل به گرمی است. این محصول به دلیل طبیعت معتدل خود، برای اکثر مزاج‌ها مناسب بوده و عوارض جانبی کمتری نسبت به سایر ملین‌ها دارد.

ترکیبات و مواد موثره

این محصول حاوی ترکیبات ارزشمندی است از جمله:

• مانیتول
• گلوکز
• ساکارز
• مواد معدنی
• ویتامین‌های گروه B
• آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی

خواص درمانی

در طب سنتی ایران، این محصول دارای خواص درمانی متعددی است:

• ملین طبیعی و مؤثر
• تصفیه‌کننده خون
• کاهش‌دهنده حرارت بدن
• درمان یبوست
• کمک به درمان سرفه
• تقویت‌کننده سیستم ایمنی
• مفید برای سلامت کبد

روش‌های مصرف

برای بهره‌مندی از خواص این محصول، روش‌های مختلفی وجود دارد:

• مصرف مستقیم به صورت خوراکی
• حل کردن در آب گرم
• ترکیب با عرقیات گیاهی
• استفاده همراه با گلاب

موارد احتیاط

در مصرف این محصول باید به نکات زیر توجه داشت:

• افراد دیابتی با احتیاط مصرف کنند
• در دوران بارداری با مشورت پزشک مصرف شود
• در صورت ابتلا به مشکلات گوارشی حاد، با احتیاط مصرف شود
• از مصرف بیش از حد خودداری شود

نحوه نگهداری

برای حفظ خواص دارویی این محصول:

• در ظروف شیشه‌ای یا چینی درب‌دار نگهداری شود
• دور از نور مستقیم خورشید قرار گیرد
• در جای خشک و خنک نگهداری شود
• از قرار دادن در معرض رطوبت خودداری شود

منابع مورد استفاده

• قانون در طب، ابن سینا (370-428 ه.ق)
• الحاوی، محمد بن زکریای رازی (251-313 ه.ق)
• مخزن‌الادویه، عقیلی خراسانی (12 ه.ق)
• تحفه حکیم مؤمن، محمد مؤمن تنکابنی (11 ه.ق)
• ذخیره خوارزمشاهی، جرجانی (531-548 ه.ق)
• Journal of Ethnopharmacology (2023)
• Iranian Journal of Traditional Medicine (2022)
• مجله طب سنتی اسلام و ایران (1401)
• فصلنامه گیاهان دارویی ایران (1402)